Z ziemi irlandzkiej, do szkockiej

Najpopularniejszy pogląd głosi, że whisky pochodzi z Irlandii, gdzie mnisi pędzili trunek pod nazwą aqua vitae (woda życia) – i to już w VII wieku! Początkowo uzyskiwana z destylacji produktów fermentacji owoców mikstura była używana do celów leczniczych. Nasi przodkowie używali jej przy problemach, takich jak kolka, ale uważano, że pomaga ona także w bardziej skomplikowanych przypadkach, takich jak paraliż czy ospa.

Dwieście lat później receptura dotarła do Szkocji, gdzie powstający z jęczmienia napój coraz częściej był spożywany w celach rekreacyjnych, a jego medyczne zastosowanie zaczęło schodzić na drugi plan. W XVII wieku potencjał whisky został dostrzeżony przez władze Irlandii i Szkocji, a na jej produkcję zaczęły być nakładane coraz wyższe podatki. Dlatego też produkcja stopniowo zaczęła się przenosić do podziemia i nielegalnych gorzelni, a niejeden pogląd głosił, że już wkrótce whisky może przejść do historii.

Szkodnik i prohibicja

W roku 1823 podatkowe obciążenia zostały istotnie zmniejszone, a wprowadzenie tzw. destylacji ciągłej umożliwiło rozpoczęcie produkcji na skalę przemysłową. Swoją popularność whisky zawdzięcza także zbiegowi okoliczności. Działanie szkodnika – filoksery – spustoszyło winnice we Francji, a w miejsce popularnego koniaku, na stołach w całej Europie i Ameryce coraz częściej pojawiała się właśnie whisky.

Wielkim ciosem dla branży produkującej whisky była natomiast wprowadzona w USA prohibicja. Większość gorzelni w Irlandii i Szkocji upadła, a po ponownym otwarciu amerykańskiego rynku, dominującą pozycję zdobyły trunki wytwarzane w Szkocji. Dlatego tak popularna w Stanach Zjednoczonych jest dzisiaj szklanka szkockiej whisky – dla smakoszy wyłącznie z lodem. Oczywiście inne kraje, które zaangażowały się w produkcję whisky, przekonują, że to właśnie ich receptura jest najdoskonalsza na całym świecie.

Kultura picia whisky

Oczywiście ile osób tyle opinii, ale także w przypadku spożywania alkoholi istnieją pewne kanony, których można (choć wcale nie trzeba) przestrzegać. Jednym z częściej poruszanych tematów jest mieszanie whisky z innymi napojami, w tym na przykład z colą czy wodą mineralną. Jak do tej kwestii podchodzą eksperci?

Dominujący pogląd głosi, że picie alkoholu powinno sprawiać przyjemność - oczywiście nie przesadzając przy tym z jego ilością. Dlatego dodanie do whisky coli nie musi być odbierane jako zniewaga czy brak szacunku do tego napoju. Czasami jakość trunku jest na tyle niska, że dodanie czegoś "ekstra" jest wręcz dla niego wybawieniem.

Wiele osób, które od lat spożywają whisky dodaje przy tym, że przyzwyczajając się do wymagającego smaku tego alkoholu, z czasem sami będziemy zmieniać proporcje drinków. Na początku dominować może nuta coli czy cytryny, a po kilku miesiącach czy latach - może się to diametralnie zmienić.

Turystyka alkoholowa

Historia powstania whisky jest dla wielu osób na tyle frapująca, że nie brakuje chętnych na dokładniejsze zgłębienie tego tematu. Planując urlop można wziąć pod uwagę ofertę dawnego Opactwa Lindores w Wielkiej Brytanii. Whisky nie tylko się tam produkuje, ale także o niej opowiada.

Otwarty pod koniec 2017 roku zakład przerabia nawet 150 tysięcy litrów spirytusu rocznie, a jego malownicze położenie wręcz zapiera dech w piersiach. W tym samym miejscu w roku 1494 powstała prowadzona przez mnichów gorzelnia, a to tylko jedna z rzeczy na temat whisky, których można dowiedzieć się w centrum turystycznym. Kolejną atrakcją jest wiernie odtworzona apteka z czasów średniowiecznych.

Oprócz zwiedzania, które realizowane jest zarówno w opcji indywidualnej, jak i grupowej, na odwiedzających czeka także organizowany co roku festiwal. Bilety na sesje smakowania whisky szkockiej, kosztują nawet 15 funtów, co nie wydaje się być ceną przesadnie wygórowaną. Wielka Brytania taka piękna, a temat produkcji whisky taki ciekawy… Jedziemy?

Co wybrać w sklepie?

Najpopularniejsze typy whisky, czyli wody życia to:

• szkocka whisky - produkowana ze słodu jęczmiennego, czyli single malt lub z użyciem innych zbóż, czyli blended
• amerykańska, do produkcji której używana jest np. kukurydza lub żyto i pszenica
• irlandzka, która powstaje z jęczmienia słodu, a swój smak zawdzięcza trzykrotnej destylacji
• japońska, która jest produkowana wg szkockiej receptury i stale zyskuje na popularności

Warto zwrócić uwagę na to, że w sklepach możemy kupić nie tylko whisky, ale także whiskey. Wbrew pozorom to nie tylko różnica w pisowni, ale także (a może przede wszystkim) w smaku. Zasady podziału są łatwe do zapamiętania - whisky produkuje się głównie w Szkocji, Kanadzie oraz Japonii, a whiskey to domena Irlandczyków oraz Amerykanów.

Najpopularniejsze marki

Na świecie znajdziemy setki, jeśli nie tysiące marek pod którymi jest sprzedana whisky. Niektóre cieszą się dużym uznaniem, a od niektórych najlepiej trzymać się z daleka. Poniżej krótka lista brandów, które zdobyły istotną pozycję na globalnym rynku:

• Chivas Regal - produkowana od XIX wieku whisky typu blended, która leżakuje przynajmniej 12 lat (w sprzedaży jest około 40 jej różnych rodzajów)

Słowniczek najważniejszych pojęć

Dzięki naszemu słownikowi, nie tylko pogłębisz swoją wiedzę, ale także zabłyśniesz w towarzystwie. Sprawdź czy jesteś już ekspertem w temacie wody życia.

• scotch whisky - czyli po prostu alkohol produkowany w Szkocji, zgodnie z wytycznymi izby producenckiej
• single malt whisky - trunek produkowany wyłącznie z trzech składników: wody, jęczmiennego słodu oraz drożdży
• uisge beatha - po irlandzku oznacza to whiskey, choć wymawia się zdecydowanie trudniej

Rozmawiajmy o historii - ciekawostki

Na przełomie kilkuset lat, whisky stała się jednym z najpopularniejszych trunków. Historia, która stoi za whisky - chociaż pełna zakrętów i zwrotów akcji - ukształtowała oryginalny i niepowtarzalny charakter tego napoju. Następnym razem, gdy zdecydujecie się na jego skosztowanie - podzielcie się ze znajomymi ciekawostkami na temat powstania tego typu alkoholu.

Czy wiesz, że… jednym z najstarszych zapisów dot. whisky jest wpis w rejestrze sądowym? Wynika z niego, że za panowania króla Jakuba IV wyrażono zgodę na zakup niemal tony słodu jęczmiennego. Ten władca wiedział, w jaki sposób należy dbać o zdrowie swoich obywateli.