Znakowanie żywności a marnotrawstwo – co możemy zrobić z tym problemem?
Marnotrawstwo żywności to jeden z głównych problemów, z jakim muszą poradzić sobie kraje rozwinięte. Badania wykazują, że w całej Unii Europejskiej co roku do kosza trafia blisko 15 milionów ton żywności, tylko dlatego, że konsumenci sugerują się terminami ważności, które umieszczone są na etykietach produktów spożywczych. Eksperci sugerują więc, aby znakować datą ważności jedynie te produkty, które rzeczywiście po określonym czasie nie nadają się spożycia. Niemniej jednak konsumenci również mogą przyczynić się do niemarnowania żywności na taką skalę, jak ma to miejsce obecnie. Należy przede wszystkim:
- nie kumulować zapasów żywności,
- kupować produkty, które jesteśmy w stanie spożyć w ciągu kilku tygodni,
- nie robić nadmiernych zapasów na święta czy dni wolne od pracy.
Gazetki promocyjne - aktualne oferty
„Należy spożyć do” a „najlepiej spożyć przed”, czyli jak czytać daty ważności na opakowaniach
Na opakowaniach produktów spożywczych znaleźć można dwa oznaczenia, a mianowicie "należy spożyć do" oraz "najlepiej spożyć przed". Przez konsumentów często są one używane zamiennie bądź też stosują oni ogólne pojęcie, jakim jest "termin ważności". Tymczasem, zgodnie z obowiązującym prawem, hasło należy spożyć do używane jest w odniesieniu do produktów nietrwałych mikrobiologicznie, które po wskazanej dacie mogą źle wpływać na nasze zdrowie, a nawet stanowić zagrożenie dla naszego życia. Termin najlepiej spożyć przed ma zaś za zadanie informować konsumenta, do kiedy odpowiednio przechowywany produkt zachowa wszelkie właściwości smakowe, zapachowe czy w kontekście konsystencji. Nie oznacza to jednak, że tego typu jedzenia nie można spożywać po terminie, bowiem nie stanowi ono żadnego zagrożenia dla naszego zdrowia. Oznaczenia dat ważności należy więc czytać precyzyjnie, tak aby można było jasno określić, czy dany produkt można spożyć po konkretnym terminie, czy też powinno się go wyrzucić.
Czy żywność może być sprzedawana po upływie przydatności do spożycia?
Problem marnotrawienia żywności zauważony został nie tylko przez aktywistów społecznych, ale również przez polityków unijnych. Jeszcze do niedawna sprzedawcy, którzy posiadali w asortymencie produkty spożywcze po terminie ważności, musieli je zutylizować. Tymczasem dziś, znowelizowane rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie higieny środków spożywczych daje możliwość przekazywania żywności, której termin przydatności minął, na cele społeczne. Co istotne, można to uczynić jedynie z produktami oznaczonymi datą minimalnej trwałości. Co więcej, darczyńca musi mieć pewność, że jedzenie nadaje się do spożycia, a więc przykładowo nie doszło do otwarcia opakowania czy też żywność nie była przechowywana w nieodpowiednich warunkach. W dalszym ciągu nie ma jednak możliwości sprzedaży jedzenia po terminie ważności. Produkty, które zostały oznaczone terminem "należy spożyć do" wciąż muszą być utylizowane.
Nowe regulacje unijne: przepisy w walce z marnotrawstwem
Jak wspomniano wyżej, znowelizowane rozporządzenie unijne daje możliwość redystrybucji jedzenia po terminie minimalnej trwałości. Co istotne, jeszcze do 2021 roku obowiązywały zupełnie inne przepisy, zgodnie z którymi jakiekolwiek wprowadzania do obrotu żywności przeterminowanej (czy to na cele komercyjne, czy niekomercyjne) było zakazane. Dziś jednak można przekazać żywność:
- dedykowanym bankom,
- ośrodkom pomocy społecznej,
- organizacjom non-profit.
Oczywiście, żywność musi być przechowywana oraz transportowana w odpowiednich warunkach, tak aby była ona pełnowartościowa i nadawała się do spożycia. Tymczasem sklepy spożywcze mogą wystawiać w ofercie produkty do ostatniego dnia ich ważności. Zwykle wtedy zaniżają ich ceny, tak aby żywność znalazła swojego nabywcę. Być może to nie koniec rewolucyjnych zmian, bowiem dąży się do tego, aby w ogóle znieść oznaczenie "najlepiej spożyć do", szczególnie w przypadku produktów o naprawdę długim terminie ważności.
Przechowywanie produktów z krótką datą ważności – na której półce w lodówce je położyć?
To, na której półce w lodówce położymy produkty z krótką datą ważności, ma znaczenie. Co do zasady:
- jajka przechowujemy na drzwiach lodówki, gdyż wymagają one niewielkiego chłodzenia,
- mięso i ryby przechowujemy na najniższym poziomie, gdzie jest najchłodniej,
- Produkty mleczne i wędliny przechowujemy na półkach środkowych i górnych,
- owoce i warzywa przechowujemy w dolnej szufladzie lodówki.
Dzięki temu produkty zachowają świeżość i swoje właściwości do terminu przydatności do spożycia.
Produkty, których nie można spożywać po upływie daty ważności
Wiele mówi się o tym, co można jeść po terminie ważności, jednak warto także zastanowić, się, które produkty trzeba bezwzględnie wyrzucić, jeśli ich data przydatności do spożycia minęła. Mowa tutaj chociażby o mięsie, rybach czy wędlinach. Spożycie ich po terminie ważności może wiązać się z ryzykiem poważnego, czasami wręcz śmiertelnego zatrucia. Należy przy tym pamiętać, że mięso czy wędliny kupowane "z lady" powinno się spożyć w ciągu 1-2 dni. Po terminie ważności nie spożywajmy jajek, zwłaszcza w postaci surowej. Bardzo niebezpieczne może okazać się spożycie serów pleśniowych, które są niepasteryzowane. Nieco więcej kontrowersji wzbudza natomiast nabiał. Niektórzy twierdzą, że nieuniesione wieczko czy normalny zapach świadczą o tym, że jogurt bądź kefir wciąż nadają się do spożycia. Inni zaś są zdania, że już wtedy mogą namnażać się groźne dla nas bakterie, dlatego też nie powinno się spożywać nabiału po dłuższym czasie od upływu terminu ważności.
Jak możemy ograniczyć marnotrawienie żywności?
Marnowanie żywności w gospodarstwach domowych to ogromny problem, z którym zmaga się dziś wiele krajów. Przyczyny marnowania jedzenia należy dopatrywać się przede wszystkim w gromadzeniu nadmiernych zapasów oraz w zbytnim przywiązaniu do dat ważności, szczególnie w kontekście daty minimalnej trwałości. Wiadomo już, jak czytać daty ważności, zatem powinniśmy kupować minimalne ilości produktów oznaczonych terminem należy spożyć do. Tymczasem w przypadku minimalnej daty trwałości nie należy mocno sugerować się zaleceniami producenta, bowiem często okazuje się, że dany produkt wciąż nadaje się do spożycia. Co jeszcze możemy zrobić? Otóż przede wszystkim:
- odwiedzać sklepy spożywcze częściej, nie gromadząc w ten sposób dużych zapasów jedzenia,
- oddawać żywność do dedykowanych banków,
- mrozić żywność, taką jak mięso, ryby czy nawet pieczywo,
- uważnie czytać etykiety produktów.
Dzięki takim prostym trikom możemy choć w małym stopniu ograniczyć marnowanie żywności w naszym gospodarstwie domowym.