Certyfikaty i oznaczenia produktów żywnościowych
Jeśli cenisz sobie wysoką jakość produktów, które spożywasz wraz z najbliższymi, powinieneś zwracać uwagę na certyfikaty oraz oznaczenia. Dzięki temu zwiększasz szanse na to, że posiłki, które kupujesz w renomowanych sklepach spożywczych każdego dnia, będą nie tylko smaczne, ale także pełne cennych właściwości zdrowotnych. Swego rodzaju drogowskazem w tym zakresie są krajowe oraz międzynarodowe (w szczególności europejskie) znaki potwierdzające wysoką jakość towarów.
Wysoka jakość z walorami użytkowymi, zdrowotnymi – na jakie certyfikaty i oznaczenia należy zwracać uwagę?
Na jakie oznaczenia warto w szczególności zwracać uwagę podczas zakupów? Nie ma na to pytanie jednoznacznej odpowiedzi, aczkolwiek szczególnie cenione są takie krajowe certyfikaty jak na przykład oznaczenie IP (Intensywna Produkcja), które potwierdza walory jakościowe produktów pochodzenia roślinnego. Oprócz tego warto zwrócić uwagę np. na informacje umieszczane przez producenta w zakresie tego, jakie są wartości odżywcze GDA (jest to cenna informacja, jeśli świadomie planujesz swoją dietę).
Gazetki promocyjne - aktualne oferty
Znaki jakości na opakowaniach – produkty spożywcze z ważnymi znakami
W przypadku produktów spożywczych warto zwrócić uwagę w szczególności na następujące krajowe certyfikaty jakości:
- znak „Poznaj dobrą żywność” (program przeznaczony dla producentów z całej Unii Europejskiej),
- znak „Produkt Polski” (do posługiwania się tym logiem są uprawnieni producenci w zakresie tych artykułów spożywczych, które zostały wyprodukowane z surowców z Polski w przynajmniej. Dopuszczalne jest użycie składników z innych krajów w proporcji do 25%, jeśli nie są one produkowane w Polsce),
- certyfikat „Jakość Tradycja” przyznawany od 2004 roku przez PIPRiL między innymi produktom pochodzącym z gospodarstw ekologicznych.
Oznaczenia a GMO
Podczas wyboru produktów niezwykle pomocne mogą okazać się tzw. znaki „wolne od GMO” (z ang. Genetically Modified Organizm, czyli organizm, którego materiał genetyczny został zmieniony w wyniku zastosowania sztucznych metod), czyli certyfikaty poświadczające, że dany produkt (np. owoce czy mięso) nie został zmodyfikowany.
Kwestia produkowania żywności z użyciem GMO jest tematem wielu gorących dyskusji. Została ona zauważona także przez ustawodawców, czego wyrazem jest rozporządzenie wydane przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Innym aktem prawnym w tej materii jest ustawa o oznakowaniu produktów wytworzonych bez wykorzystania organizmów genetycznie zmodyfikowanych. W efekcie możesz znaleźć w wielu sieciowych sklepach produkty z takimi etykietami jak na przykład „wyprodukowano bez stosowania” lub „bez GMO”.
Certyfikat jakości produktu – znak jakości Q
Do cenionych polskich oznaczeń należą między innymi znaki jakości towarów Q. Certyfikat ten jest udzielany poszczególnym wyrobom przez PCBC, czyli Polskie Centrum Badań i Certyfikacji. Znak jakości Q to swego rodzaju wyróżnik jakości dla produktu – według ekspertów jakość wyrobu z oznaczeniem Q nie odbiega znacząco od czołowych odpowiedników produkowanych na świecie.
Aby móc uzyskać certyfikat wydawany przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji, dany produkt jest analizowany pod kątem takich aspektów jak między innymi:
- normy i procedury w zakresie produkcji towaru,
- właściwości fizyczne, chemiczne oraz mikrobiologiczne,
- jakość opakowania.
Warto przy tym dodać, że znak Q odnosi nie tylko do jakości produktu, ale także do jego korzystnego wpływu na środowisko naturalne oraz poziomu bezpieczeństwa związanego z użytkowaniem.
Jak rozpoznać certyfikat jakości Q, który jest umieszczany na opakowaniu produktu? Na szczęście, nie powinno stanowić to większych trudności. Oznakowanie to wielka, biało-czerwona litera Q umieszczono częściowo na granatowym polu, a częściowo czerwona.
Europejskie znaki jakości produktów
Oczywiście, krajowe znaki to nie jedyny rodzaj oznaczeń dokumentujących jakość wyrobów. Istotną rolę pełnią także europejskie znaki jakości produktów. Na unijny system oznaczeń i certyfikaty unijne składają się takie systemy jak między innymi:
- Gwarantowana Tradycyjna Specjalność (GTS),
- Chronione Oznaczenie Geograficzne (ChOG),
- Chroniona Nazwa Pochodzenia (ChNP).
Jeśli chodzi o znak GTS, to ma on na celu wyróżnienie tych produktów, których nazwa odnosi się do tradycji, kultury itd. danej społeczności. Ważne jest także, by dany produkt był płodem rolnym lub artykułem wytworzonym na jego bazie (szczególnie cenione jest rolnictwo ekologiczne). Przykładem polskiego produktu, który został certyfikowany znakiem Gwarantowanej Tradycyjnej Specjalności, jest półtorak staropolski tradycyjny.
Kolejnym z oznaczeń powszechnie stosowanych na terenie krajów członkowskich Unii Europejskiej jest ChOG. Jak sama nazwa wskazuje, oznaczenie to dotyczy takich produktów, które zostały wytworzone (w całości bądź częściowo) na danym terenie, a ich nazwa odnosi się właśnie do tego regionu. Do grupy tej należą między innymi takie tradycyjne artykuły jak andruty kaliskie czy cebularz lubelski.
Z kolei oznaczenie jakościowe ChNP, przyznaje się regionalnych produktom, które z jednej strony zostały obdarzone nawiązującą do regionu macierzystego, z drugiej zaś cechują się wysokim poziomem jakości. Przykładowe polskie produkty, które uzyskały tego typu certyfikat, to: bryndza podhalańska, karp zatorski oraz miód podkarpacki.
Oznaczenia nadawane przez organy unii Europejskiej mają za zadanie realizację celów WPR – Wspólnej Polityki Rolnej, w tym między innymi ochronę lokalnych producentów przed nieuczciwą konkurencją.
Znak jakości ekonomii społecznej i Solidarnej 2021
Do ubiegania się o ten znak jakości są uprawnione m.in. jednostki samorządu terytorialnego oraz podmioty z grupy tzw. ekonomii społecznej (np. koła gospodyń wiejskich, stowarzyszenia itd.). Uzyskanie tego typu certyfikatu jest możliwe w ramach konkursu. Laureaci oraz podmioty certyfikowane otrzymują, oprócz tytułu, także nagrody pieniężne w wysokości kilku-kilkunastu tysięcy złotych.
Certyfikaty żywności w Polsce
Oczywiście, opisane w tekście certyfikaty to tylko niewielka część spośród wszystkich oznaczeń, które są obecnie wykorzystywane. Jeśli zamierzasz spożywać np. wyłącznie wysokiej jakości ryby i owoce morza, decyduj się wyłącznie na takie produkty, na etykietach których widnieje informacja, że pozytywnie przeszły one program certyfikacji MSC.
Produkty certyfikowane w ramach krajowych systemów jakości QAFP i QMP
Ważną rolę w systemie odznaczeń pełnią krajowe systemy jakości QAFP (System Gwarantowanej Jakości Żywności) oraz QMP (Quality Meat Program). System QAFP został utworzony w 2009 roku i jest skierowany do przedsiębiorców oraz hodowców z branży mięsnej. Obejmuje on między innymi system jakości wieprzowiny.
Rejestr QMP także jest skierowany do podmiotów zajmujących się produkcją wyrobów mięsnych. Ten system gwarantowanej jakości żywności obejmuje swoim zakresem przede wszystkim krajowych producentów wołowiny (można zatem powiedzieć, że QMP to swego rodzaju system jakości wołowiny kontrolujący takie aspekty jak na przykład poziom zawartości tłuszczu czy odczyn kwasowy mięsa).